میکروتیک چیست؟ آموزش، محصولات و راهنمای خرید کامل MikroTik 2025

میکروتیک چیست و چرا این مقاله را باید بخوانید؟

میکروتیک چیست؟ میکروتیک (MikroTik) نامی آشنا در دنیای تجهیزات شبکه است؛ برندی که در سال‌های اخیر توانسته جایگاه قدرتمندی در بازار ایران و جهان برای خود دست‌وپا کند. اگر شما هم به دنبال راه‌اندازی شبکه‌ای حرفه‌ای، مقرون‌به‌صرفه و قدرتمند هستید، احتمالاً نام «روتر میکروتیک» یا «RouterOS» را شنیده‌اید و به دنبال راهنمای خرید میکروتیک مناسب خود می‌گردید.

اما واقعاً MikroTik چیست؟ چه مزایا و ویژگی‌هایی دارد که آن را از برندهایی مثل Cisco یا TP-Link متمایز کرده است؟ آیا برای خانه هم مناسب است یا فقط مناسب کسب‌وکارها و دیتاسنترهاست؟ آیا یادگیری و کار با تجهیزات میکروتیک سخت است؟ بهترین مدل برای استفاده خانگی یا سازمانی کدام است؟ این مقاله دقیقاً برای پاسخ به همین پرسش‌ها طراحی شده است.

چرا برند MikroTik این‌قدر محبوب است؟

محبوبیت MikroTik دلایل متعددی دارد:

• سیستم‌عامل اختصاصی و پیشرفته به‌نام RouterOS

• قیمت اقتصادی نسبت به امکانات

• قدرت بالا در مدیریت و کنترل شبکه

• انعطاف‌پذیری بالا برای مهندسان شبکه و حتی کاربران خانگی حرفه‌ای

اگرچه برای استفاده از میکروتیک باید کمی با مفاهیم شبکه آشنا باشید، اما همین پیچیدگی در عین حال نقطه قوت آن محسوب می‌شود؛ چراکه قابلیت‌هایی را در اختیار شما قرار می‌دهد که در بسیاری از برندهای دیگر یا وجود ندارند یا بسیار گران‌قیمت‌اند.

در این مقاله چه خواهید خواند؟

ما در این مقاله‌ی کامل و قدم‌به‌قدم، به همه آن چیزی می‌پردازیم که باید درباره MikroTik بدانید. از تاریخچه این برند تا آموزش اولیه راه‌اندازی، بررسی محصولات مختلف مانند روتر میکروتیک، سوئیچ، اکسس پوینت، آنتن و ماژول‌ها، معرفی سیستم‌عامل RouterOS، مقایسه با برندهای دیگر، بررسی مدل‌های معروف مانند hAP، CCR و RB، مزایا و معایب و در نهایت راهنمای خرید میکروتیک برای کاربران خانگی تا ISPها. همچنین در پایان، بخشی برای پاسخ به سوالات متداول کاربران قرار داده‌ایم تا ابهام‌های رایج نیز برطرف شود.

اگر قصد خرید میکروتیک دارید یا می‌خواهید یادگیری آن را شروع کنید، این مقاله مرجعی جامع برای شما خواهد بود.

تاریخچه برند MikroTik

از لتونی تا قلب شبکه‌های جهان

برند MikroTik در سال 1996 میلادی در شهر ریگا، پایتخت کشور لتونی (واقع در اروپای شرقی) تأسیس شد. دو بنیان‌گذار این شرکت، جانیس کاولیس (John Tully) و آرنیس ریکستینز (Arnis Riekstins)، فعالیت خود را با هدف ساده‌سازی دسترسی به اینترنت در کشورهای در حال توسعه آغاز کردند. تمرکز اولیه آن‌ها روی نرم‌افزارهای مسیریابی (Routing Software) برای سیستم‌عامل‌های لینوکسی بود، اما خیلی زود مسیر خود را به سوی تولید سخت‌افزارهای اختصاصی نیز گشودند.

تولد RouterOS؛ قلب تپنده تجهیزات میکروتیک

در سال‌های ابتدایی، تیم MikroTik متوجه شد که بازار به یک سیستم‌عامل قدرتمند و تخصصی برای مدیریت شبکه نیاز دارد. در پاسخ به این نیاز، آن‌ها در اواخر دهه ۹۰ میلادی، سیستم‌عامل اختصاصی خود به نام RouterOS را توسعه دادند. این سیستم‌عامل تبدیل به یک ابزار قدرتمند برای مدیریت روترها، فایروال‌ها، VPN، QoS، وایرلس و صدها قابلیت دیگر شد.

RouterOS آن‌قدر توانمند بود که بسیاری از شرکت‌ها شروع به نصب آن روی سخت‌افزارهای دیگر کردند، اما MikroTik در سال 2002 تصمیم گرفت اولین روتر اختصاصی خود به نام RouterBOARD (RB) را معرفی کند. این تصمیم نقطه عطفی در تاریخ برند MikroTik بود و آغاز تولید انبوه سخت‌افزارهای شبکه با برند خودشان محسوب می‌شود.

گسترش جهانی و ورود به بازار ایران

طی سال‌های 2005 تا 2015، MikroTik به‌سرعت در بازارهای جهانی رشد کرد. به لطف قیمت مقرون‌به‌صرفه، امکانات گسترده RouterOS، پایداری بالا و آموزش‌های فنی رایگان، محبوبیت آن در میان شبکه‌کارها، ISPها، دانشگاه‌ها و سازمان‌های بزرگ به‌طور چشم‌گیری افزایش یافت.

در ایران نیز، تجهیزات میکروتیک از اواخر دهه ۸۰ خورشیدی وارد بازار شدند. به‌ویژه در حوزه وایرلس و ارتباطات نقطه به نقطه (Point to Point) و وایرلس ISPها، میکروتیک تبدیل به انتخاب اول بسیاری از شرکت‌ها و متخصصان شد. بسیاری از آموزشگاه‌های شبکه در ایران، آموزش MikroTik را به عنوان دوره‌ای تخصصی در کنار Cisco و Linux ارائه می‌دهند.

نقاط عطف مهم در تاریخ MikroTik

• 1996: تأسیس شرکت MikroTik در لتونی

• 1999: توسعه سیستم‌عامل RouterOS

• 2002: معرفی اولین سخت‌افزار اختصاصی: RouterBOARD

• 2010: معرفی سری‌های قدرتمند CCR با پردازنده Tile

• 2015: گسترش جهانی در بازار وایرلس و فیبر

• 2022–2025: معرفی نسل‌های جدید CCR و hAP با پردازنده ARM و رابط‌های 2.5G/10G

با دانستن پیش‌زمینه تاریخی MikroTik، حالا آماده‌ایم که وارد دنیای محصولات این برند بشویم. در بخش بعدی بررسی خواهیم کرد:

میکروتیک چه محصولاتی تولید می‌کند؟

نگاهی جامع به تجهیزات شبکه MikroTik

شرکت میکروتیک تنها یک تولیدکننده روتر نیست؛ این برند مجموعه‌ای گسترده از تجهیزات شبکه را طراحی و تولید می‌کند که مناسب انواع کاربران، از خانه‌دار گرفته تا دیتاسنترهای بزرگ است. یکی از دلایل اصلی محبوبیت MikroTik، تنوع بالای محصولات و هماهنگی کامل آن‌ها با RouterOS است. در ادامه، با مهم‌ترین دسته‌های محصولات میکروتیک آشنا می‌شویم:

روتر میکروتیک (MikroTik Router)

روتر میکروتیک مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین محصول این برند است. این روترها در مدل‌های بسیار متنوعی تولید می‌شوند؛ از روترهای خانگی سبک مثل hAP lite گرفته تا روترهای قدرتمند دیتاسنتری مانند CCR1036 یا CCR2116. همه این دستگاه‌ها دارای RouterOS بوده و امکانات پیشرفته‌ای مانند:

• مسیریابی پیشرفته (Dynamic & Static Routing)

• فایروال قوی (Firewall & NAT)

• VPN (PPTP, L2TP, IPsec, OpenVPN)

• مدیریت پهنای باند (Bandwidth Control & Queuing)

• قابلیت Hotspot و Captive Portal
  را ارائه می‌دهند.

استفاده از واژه‌های پرجستجو مثل «روتر میکروتیک» یا «خرید روتر میکروتیک» در این بخش کلیدی است.

سوئیچ میکروتیک (MikroTik Switch)

برخلاف تصور رایج، میکروتیک فقط روتر نمی‌سازد؛ این شرکت در تولید سوئیچ‌های مدیریتی نیز بسیار فعال است.
سوئیچ‌های سری CRS (Cloud Router Switch) به‌صورت ترکیبی، هم وظیفه سوئیچینگ لایه ۲ و هم روتینگ لایه ۳ را دارند.

از ویژگی‌های مهم سوییچ‌های میکروتیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• VLAN پیشرفته

• پورت‌های گیگابیت، SFP و SFP+

• امکان مدیریت از طریق RouterOS یا SwOS

• مناسب برای دفاتر، سازمان‌ها و مراکز داده

مثال‌ها: CRS328-24P-4S+RM، CRS310-8G+2S+IN

اکسس پوینت وایرلس میکروتیک (MikroTik Wireless Access Point)

اکسس پوینت‌های میکروتیک هم در محیط‌های داخلی و هم در فضای باز استفاده می‌شوند. این محصولات معمولاً با نام‌هایی مثل cAP (Ceiling AP) و wAP (Wall AP) شناخته می‌شوند.

ویژگی‌ها:

• پشتیبانی از باندهای 2.4GHz و 5GHz

• قابلیت PoE

• مناسب برای هتل‌ها، کافی‌شاپ‌ها، خانه‌ها و سازمان‌ها

• امکان مدیریت متمرکز از طریق CAPsMAN

مثال‌ها: cAP ax، wAP ac، Audience

ماژول فیبر نوری، آنتن و لوازم جانبی

میکروتیک برای تکمیل سبد تجهیزات خود، ماژول‌های SFP، آنتن‌های خارجی، کارت‌های وایرلس miniPCIe، آداپتورهای PoE، رک‌مونت کیت و… را نیز تولید می‌کند.

برخی از محبوب‌ترین ماژول‌ها:

• S-85DLC05D (برای فیبر Multi-Mode)

• S+RJ10 (ماژول 10Gbps RJ45)

• Wireless Wire kit (لینک وایرلس 1Gbps بین دو نقطه)

این تجهیزات باعث می‌شوند که راه‌اندازی یک شبکه حرفه‌ای تنها با محصولات MikroTik امکان‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه باشد.

نرم‌افزارهای مدیریتی میکروتیک: Winbox، Webfig و RouterOS

برای مدیریت و پیکربندی تجهیزات MikroTik ابزارهای بسیار کاربردی ارائه شده‌اند:

• RouterOS: سیستم‌عامل اصلی که روی همه تجهیزات نصب است. رابط CLI و GUI دارد.

• Winbox: نرم‌افزار رسمی ویندوز برای مدیریت سریع و گرافیکی تجهیزات

• Webfig: رابط تحت مرورگر برای کسانی که نصب نرم‌افزار نمی‌خواهند

• Dude: نرم‌افزار مانیتورینگ شبکه رایگان از خود MikroTik

با شناخت کامل از محصولات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری MikroTik، حالا وقت آن است که عمیق‌تر به سراغ قلب نرم‌افزاری تجهیزات میکروتیک یعنی RouterOS برویم.

معرفی MikroTik RouterOS

قلب تپنده تجهیزات شبکه میکروتیک

اگر بخواهیم فقط یک دلیل برای محبوبیت جهانی برند میکروتیک (MikroTik) بیاوریم، بدون شک آن RouterOS خواهد بود. این سیستم‌عامل پیشرفته و اختصاصی، مغز اصلی تمام تجهیزات MikroTik است و امکاناتی در حد یک روتر سطح‌بالای سازمانی را در قالب یک رابط نرم‌افزاری ساده‌تر در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

RouterOS چیست؟

RouterOS یک سیستم‌عامل اختصاصی است که توسط MikroTik توسعه داده شده و روی تمام روترها، سوئیچ‌ها و اکسس پوینت‌های این برند نصب شده است. برخلاف بسیاری از برندهای رقیب که از سیستم‌عامل‌های عمومی استفاده می‌کنند، MikroTik با توسعه یک سیستم‌عامل سفارشی، کنترل کامل روی سخت‌افزار و نرم‌افزار خود دارد.

RouterOS با طراحی سبک و قابلیت‌های پیشرفته، این امکان را فراهم می‌کند که یک روتر ساده را به مرکز کنترل یک شبکه پیچیده تبدیل کنید؛ آن هم با هزینه‌ای بسیار کمتر از برندهایی مانند Cisco یا Juniper.

ویژگی‌های کلیدی RouterOS

در این بخش نگاهی می‌اندازیم به مهم‌ترین قابلیت‌هایی که در RouterOS گنجانده شده است:

Routing پیشرفته

پشتیبانی کامل از پروتکل‌های مختلف مانند:

• Static Routing

• OSPF

• BGP

• RIP

• MPLS

فایروال و امنیت شبکه

• NAT، Mangle و Address Lists

• Connection Tracking

• Port Forwarding

• Layer 7 Filtering

VPN

• پشتیبانی از PPTP، L2TP، SSTP، IPsec، OpenVPN

• امکان ایجاد شبکه‌های امن برای کاربران ریموت یا بین دفاتر

Hotspot و Captive Portal

• راه‌اندازی سریع شبکه اینترنت اشتراکی با پنل ورود کاربر

• مناسب برای هتل‌ها، کافی‌شاپ‌ها، دانشگاه‌ها

مانیتورینگ و گزارش‌گیری

• ابزارهای داخلی مانند Torch، Netwatch، Ping، Traceroute

• لاگ‌گیری کامل از رویدادها

• پشتیبانی از SNMP، NetFlow و حتی ارسال اطلاعات به Dude

مدیریت پهنای باند (QoS)

• Simple Queue، Tree Queue و Burst

• اولویت‌بندی ترافیک VoIP یا بازی‌ها

• محدودسازی سرعت کاربران

وایرلس پیشرفته

• امکان تنظیم AP یا Station Mode

• پشتیبانی از WDS، VLAN روی وایرلس، و امنیت WPA2 Enterprise

نسخه‌ها و لایسنس‌های RouterOS

RouterOS در نسخه‌های مختلف با لایسنس‌های سطح 3 تا 6 عرضه می‌شود.
هر سطح امکانات متفاوتی ارائه می‌دهد:

نکته: اکثر روترهای MikroTik با لایسنس پیش‌فرض خود عرضه می‌شوند و نیازی به خرید جداگانه نیست.

چرا RouterOS از رقبا قوی‌تر است؟

دلایل بسیاری وجود دارد که چرا RouterOS یک سیستم‌عامل ممتاز برای شبکه محسوب می‌شود:

• قیمت بسیار پایین‌تر نسبت به سیستم‌عامل‌هایی مانند Cisco IOS یا JunOS

• بروزرسانی مداوم و رایگان توسط MikroTik

• مستندات جامع و منابع آموزشی بسیار زیاد

• انعطاف‌پذیری بالا برای شخصی‌سازی

• رابط گرافیکی قوی (Winbox) در کنار CLI

• مناسب برای انواع سناریوهای شبکه، از خانه تا دیتاسنتر

با شناخت کامل از RouterOS، حالا آماده‌ایم تا وارد دنیای مدل‌های مختلف روتر میکروتیک شویم.
در بخش بعدی، به سراغ دسته‌بندی روترها می‌رویم و مدل‌هایی مثل hAP، RB3011، CCR1036 و RB5009 را بررسی می‌کنیم.

دسته‌بندی روترهای میکروتیک

از خانه تا دیتاسنتر؛ کدام روتر MikroTik برای شما مناسب است؟

یکی از دلایلی که برند میکروتیک (MikroTik) در ایران و جهان تا این اندازه محبوب شده، تنوع بالای مدل‌ها و قیمت‌هاست. چه بخواهید برای خانه‌تان اینترنت را با وای‌فای قوی مدیریت کنید، چه برای یک شرکت با ده‌ها کاربر، یا حتی یک دیتاسنتر، میکروتیک برای هر سطحی یک روتر مناسب و قدرتمند دارد.

در این بخش، روترهای MikroTik را بر اساس نوع کاربری دسته‌بندی می‌کنیم و به سراغ مدل‌های معروفی مانند hAP، RB3011، CCR1036 و RB5009 می‌رویم.

سری خانگی (Home Use): hAP، mAP، cAP

روترهای سری hAP (Home Access Point) برای استفاده خانگی، ادارات کوچک، و دفاتر کاری سبک طراحی شده‌اند. این مدل‌ها همزمان نقش روتر، اکسس‌پوینت وایرلس، و سوییچ ساده را ایفا می‌کنند.

مدل‌های محبوب:

• hAP lite: روتر اقتصادی با وای‌فای ۲.۴ گیگاهرتز – مناسب کاربران سبک

• hAP ac²: پشتیبانی از باند دوگانه (۲.۴ و ۵ گیگاهرتز) با قدرت پردازش بالا

• hAP ax²: مجهز به Wi-Fi 6 – نسل جدید برای خانه‌های پرکاربر

• cAP: نصب سقفی – ایده‌آل برای وای‌فای متمرکز در منزل یا اداره

• mAP lite: قابل‌حمل و جیبی – مناسب کاربران در سفر یا تکنسین‌ها

پیشنهاد خرید: اگر برای خانه‌تان روتر می‌خواهید و بودجه متوسط دارید، hAP ac² یا hAP ax² گزینه‌های عالی هستند.

سری اداری (Small/Medium Business): RB3011، RB4011، RB5009

در این رده، روترهایی قرار دارند که مناسب دفاتر کاری، شرکت‌های کوچک و شبکه‌هایی با چند ده کاربر هستند. قدرت پردازنده، پورت‌های سریع‌تر و حافظه بیشتر، ویژگی اصلی این گروه است.

مدل‌های محبوب:

• RB3011UiAS-RM: دارای ۱۰ پورت گیگابیت + پورت SFP + صفحه LCD

• RB4011iGS+RM: پردازنده قدرتمند 4 هسته‌ای + پورت 10Gbps SFP+

• RB5009UG+S+IN: طراحی جدید، بسیار قدرتمند، قابل رک‌مونت با ابعاد کوچک

پیشنهاد خرید: اگر کسب‌وکار شما متوسط است و می‌خواهید آینده‌نگر باشید، RB5009 یک گزینه مدرن با بازدهی عالی است.

سری حرفه‌ای (Enterprise & ISP): CCR1036، CCR2116، CCR2004

سری CCR (Cloud Core Router) قدرت‌مندترین محصولات میکروتیک هستند و برای مراکز داده، ISPها، شبکه‌های گسترده سازمانی و اپراتورها طراحی شده‌اند. این روترها از پردازنده‌های چند‌هسته‌ای، رم بالا و درگاه‌های 10G بهره می‌برند.

مدل‌های محبوب:

• CCR1036-12G-4S: دارای ۳۶ هسته پردازنده + ۱۲ پورت گیگ + ۴ پورت SFP

• CCR2004-1G-12S+2XS: دارای پورت‌های 10Gbps SFP+ و 25Gbps

• CCR2116-12G-4S+: ۱۶ هسته + مناسب برای فایروال، BGP، VPN سنگین

پیشنهاد خرید: اگر ISP یا دیتاسنتر هستید، CCR2116 انتخاب ایده‌آلی برای تحمل بار بالا و عملکرد پایدار است.

جدول مقایسه روترهای میکروتیک

انتخاب مناسب بر اساس نوع استفاده

حالا که با مدل‌های مختلف روتر میکروتیک آشنا شدیم، وقت آن رسیده تا به آموزش گام‌به‌گام راه‌اندازی اولیه یک روتر میکروتیک برویم.

اتصال به روتر میکروتیک (MikroTik)

میکروتیک چیست و چرا باید به آن متصل شویم؟

میکروتیک (MikroTik) یک شرکت مطرح در زمینه تجهیزات شبکه است که روترهای قدرتمند و در عین حال مقرون‌به‌صرفه‌ای تولید می‌کند. این روترها از سیستم‌عامل اختصاصی RouterOS بهره می‌برند که امکانات گسترده‌ای مثل فایروال، VPN، NAT، DHCP و کنترل پیشرفته پهنای باند را ارائه می‌دهد.

اما برای استفاده از این قابلیت‌ها، باید ابتدا به روتر متصل شویم و تنظیمات اولیه را انجام دهیم. در این بخش، روش‌های مختلف اتصال به روتر MikroTik را برای کاربران تازه‌کار آموزش می‌دهیم.

روش‌های اتصال به روتر میکروتیک

میکروتیک چند روش مختلف برای دسترسی به تنظیمات خود ارائه می‌دهد: